રાજ્યોના ઉધાર લેવા પર કેન્દ્ર સરકાર લઈ શકે છે મોટો નિર્ણય, નાણા મંત્રીએ આપ્યા સંકેત

પ્રધાન મંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના પ્રશાસન (Prime Minister Narendra Modi’s adminstration) નો ઉદ્દેશ્ય વૈશ્વિક રોકાણકારોને ઓછુ કરવા માટે રાજકોષીય નીતિ (fiscal policy) ને કડક કરવી છે. તેની હેઠળ ભારત ઉધાર લેવા માટે વધારે હેડરૂમ ઈચ્વા વાળા રાજ્યોને છૂટ આપવાની ના પાડી શકે છે. આ કેસથી પરિચિત લોકોએ આ જાણકારી આપી છે. 1 એપ્રિલથી શરૂ થવા વાળા નાણાકીય વર્ષ માટે રાજ્યોની ઉધાર લેવાની સીમા તેને સકલ ઘરેલૂ ઉત્પાદ (GDP) ના 3.5% પર કેપ કરવાની સંભાવના છે. તેમાં વિજળી ક્ષેત્રમાં સુધાર હેતુ માટે લેવામાં આવેલા ઉધાર પણ સામેલ છે. આ ચાલૂ વર્ષ માટે 4% કેપથી ઓછા છે. આ મુદ્દાની જાણકારી રાખવા વાળાના નામ ના બતાવાની શર્ત પર આ જાણકારી આપી છે. નાણા મંત્રાલયના પ્રવક્તાથી ટિપ્પણી માંગવા માટે તેના મોબાઈલ પર ફોન કરવા પર તેમણે કૉલનો જવાબ નથી આપ્યો.

જો કે કેટલાક પ્રાંતીય સરકારે કપાતનો વિરોધ કરી રહી છે કારણ કે તેનો મતલબ ઉધાર લેવા માટે ગંજાઈશ ઓછી થઈ જશે. ખાસકરીને એવા સમયમાં જ્યારે દેશ અને વિદેશ બન્નેમાં અપેક્ષિત મંદીના કારણે રાજસ્વ પ્રભાવિત થઈ શકે છે.

વિપક્ષના શાસન વાળા દક્ષિણી રાજ્ય તમિલનાડુના નાણા મંત્રી પલાનીવેલ થિયાગા રાજન (Palanivel Thiaga Rajan) એ કહ્યુ, "જો મંદી આવે છે તો રાજસ્વ ઘટી જશે. તેનાથી રાજ્યોને પિરામિડના નિચલા ભાગમાં લોકોની સહાયતા માટે વધારે ખર્ચ કરવાની આવશ્યકતા રહેશે. બજારથી ઉધાર લેવામાં લચીલાપનની આવશ્યકતા છે."

Daily Voice: RBI વ્યાજ દરોમાં કરી શકે છે 0.25-0.30% નો વધારો

નવી દિલ્હીએ પહેલા જ આ વર્ષથી માલ અને સેવા કર વ્યવસ્થા (Goods and Services Tax regime) માં બદલાવ માટે રાજ્યોને ઑફર આપવાનું બંધ કરી દીધુ છે. જો કે આ વર્ષ મહામારીથી અર્થવ્યવસ્થામાં સુધાર થયો, રાજસ્વમાં સુધાર થયો, જેનાથી રાજ્યોને બજારથી ઓછા ઉધાર લેવો પડ્યો.

ચાલૂ નાણાકીય વર્ષ ના પહેલા 9 મહીના માટે અનુમાનિત 6.55 લાખ કરોડ રૂપિયાના મુકાબલે રાજ્યોએ એપ્રિલ-નવેમ્બરની વચ્ચે 4 લાખ કરોડ રૂપિયા ($49.3 બિલિયન) ઉધાર લીધુ.

મહામારીના પૂર્વ રાજ્યો દ્વારા બજાર ઉધારીના પહેલા તેની સકલ ઘરેલૂ ઉત્પાદના 3% પર કેપ કરવામાં આવી હતી. જેને 2020-21 માં 5% કરી દેવામાં આવ્યા હતા. એવુ એટલા માટે કરવામાં આવ્યુ હતુ જેનાથી રાજ્યોના કોવિડના ચરમના દરમ્યાન અતિરિક્ત સંસાધનોની સાથે મદદ મળી શકે.

ત્યારથી કેન્દ્ર સરકાર દેશના સમગ્ર રાજકોષીય ખોટ (fiscal deficit) ને નિયંત્રણમાં રાખવાના ઉદ્દેશ્યથી નાણા પંચ (finance commission) દ્વારા અનુશંસિત સીમાને ઓછી કરી રહી છે.